DOSSIER
Europa: jak państwa wspierają Kościoły
Marcin Przeciszewski
Kościół w Polsce otrzymuje ze strony państwa znacznie mniejszą pomoc niż w przeciętnym kraju europejskim. W wielu krajach państwo wypłaca duchownym wynagrodzenia, w innych fiskus ściąga podatki na rzecz Kościołów. U nas Kościół utrzymuje się głównie z dobrowolnych ofiar.
Austria
Kościoły i związki wyznaniowe w Austrii finansowane są z obowiązkowych składek wiernych oraz dotacji ze strony państwa. Każdy dorosły wierny Kościoła katolickiego, Kościołów protestanckich oraz Kościoła starokatolickiego zobowiązany jest do płacenia comiesięcznej składki, niezależnie czy uczęszcza do kościoła, czy nie. Decyzja o wysokości składki zależy od związku wyznaniowego. Osoby uchylające się od płacenia należności na rzecz Kościoła ścigane są przez państwowy system sprawiedliwości.
Darowizny na rzecz Kościołów (pieniądze, nieruchomości oraz spadki) w całości wyłączone są od podatku od spadków i darowizn.
Szkoły katolickie albo należące do uznanych związków wyznaniowych są dotowane przez państwo bądź landy, pod warunkiem, że realizują obowiązujący program nauczania. Państwo refunduje szkołom wyznaniowym koszty poniesione na zatrudniony tam personel.
Nauka religii w publicznych szkołach państwowych jest obowiązkowa, a koszty lekcji pokrywane są ze środków publicznych. W klasach szkolnych musi być wywieszony krzyż, o ile większość uczniów jest wyznania chrześcijańskiego.
Państwo pokrywa koszty funkcjonowania wydziałów teologii katolickiej i protestanckiej na państwowych uniwersytetach.
W siłach zbrojnych istnieje duszpasterstwo zarówno katolickie. jak i protestanckie. Kapelani wojskowi są wybierani przez Kościoły za zgodą Ministerstwa Obrony. Koszty takiego duszpasterstwa pokrywa Ministerstwo Obrony.
Anglia
W Anglii od czasów Henryka VIII i Aktu Supremacji (1534 r.) Kościołem państwowym jest Kościół anglikański. Jego najwyższym zwierzchnikiem jest królowa. Jej zwierzchnictwu podlega też Kościół prezbiteriański Szkocji, mający analogiczny status.
W odróżnieniu od innych „państw wyznaniowych” Kościół anglikański nie jest utrzymywany przez państwo. Z budżetu finansowane jest natomiast utrzymanie zabytkowych obiektów. Kościół utrzymuje się ze swych olbrzymich majątków (beneficja), którymi zarządza w sposób autonomiczny.
Nauczanie religii jest obowiązkowe w szkołach utrzymywanych przez państwo. Budżet państwa pokrywa też niemal wszystkie koszty funkcjonowania szkół należących do Kościoła anglikańskiego. Kościół partycypuje w kosztach budowy szkoły bądź jej remontu, ale najwyżej do 15 procent.
Poza Kościołem Anglii i prezbiteriańskim Kościołem Szkocji, inne Kościoły nie cieszą się prawami publicznymi. Funkcjonują jako stowarzyszenia. Utrzymują się z ofiar i darowizn.
Belgia
Kościół, w szczególności katolicki, w Królestwie Belgii traktowany jest jako istotna instytucja kultury narodowej. Konstytucja stanowi (art. 181), że wynagrodzenia i emerytury duchownych są finansowane przez państwo. Oprócz tego z budżetu wypłacane są wynagrodzenia świeckim pracownikom kościelnym, traktowanym jako tzw. „słudzy kultu”. Natomiast lokalne samorządy mają obowiązek zapewnienia i pokrycia kosztów mieszkań osobom duchownym.
Bardzo rozwinięty jest system szkolnictwa katolickiego, którego personel wynagradzany jest przez państwo. 60 proc. belgijskich uczniów szkół średnich uczęszcza do szkół pozostających w sieci szkolnictwa katolickiego. We Flandrii liczba ta sięga 75 proc. i jest to najwyższy wskaźnik w Europie.
Obowiązujący w Belgii system oferuje także Kościołowi korzyści podatkowe: wyłączenie spod opodatkowania dochodów uzyskiwanych z własności budynków bądź ich części, jeśli odprawiane są tam nabożeństwa.
W szkołach państwowych obowiązkowe są zajęcia z religii lub etyki. Koszty zajęć pokrywa Ministerstwo Edukacji.
Czechy
W Czechach, mimo że kraj ten należy do najbardziej zlaicyzowanych w Europie, Kościoły otrzymują znaczące wsparcie finansowe. Państwo wypłaca pensje duchownym należącym do zarejestrowanych związków wyznaniowych. Pokrywa też koszty remontów zabytkowych budynków kościelnych.
W Republice Czeskiej działa obecnie 88 szkół katolickich oraz 22 protestanckie. Większość kosztów funkcjonowania – przede wszystkim wynagrodzenia personelu – pokrywa państwo.
Nauczanie religii w szkołach publicznych ma charakter dobrowolny, a jej koszty pokrywa ministerstwo edukacji.
W roku 2009 Kościół katolicki w Republice Czeskiej otrzymał z budżetu państwa 902 798 000 Kč (35,5 mln euro), z czego na płace dla duchowieństwa wydał 824 711 000 Kč, na płace innych osób zatrudnionych w Kościele – 58 403 000 Kč, na utrzymanie majątku kościelnego 18 040 000 Kč, zaś na działalność kulturalną 1 644 000 Kč.
Coraz bliższe jest porozumienie w sprawie zwrotu majątku i ustanowienie nowych reguł finansowania Kościołów i związków wyznaniowych w tym kraju. Państwo sukcesywnie będzie się wycofywało z wypłacania duchownym pensji. W Pradze prowadzone są rozmowy przedstawicieli rządu i Kościołów na temat ustawy o odszkodowaniu za kościelne mienie zagrabione w czasach komunistycznych.
Nowe prawo dotyczące zwrotu bezprawnie skonfiskowanego przez komunistyczne władze majątku Kościoła przewiduje, że od momentu jego wejścia w życie państwo przez 17 lat będzie jeszcze finansowało pensje duchownych. Przez pierwsze trzy lata suma z budżetu państwa przeznaczana na ten cel nie ulegnie zmianie. Po tym czasie, co roku, będzie zmniejszana o 5 proc. Ze swej strony Kościoły będą rozwijały własny model finansowania. Jeśli w niedalekim czasie ustawa zostanie przyjęta większością głosów w obu izbach czeskiego parlamentu, to mogłaby wejść w życie 1 stycznia 2013 r.
Według projektu ustawy państwo zwróci 56 proc. znacjonalizowanego przez komunistyczne władze mienia o wartości 75 mld koron (prawie 13 mld złotych) oraz wypłaci rekompensaty sięgające 59 mld koron (ponad 10 mld złotych), za pozostały, zawłaszczony przez państwo majątek.
Na nowej ustawie najbardziej skorzysta Kościół katolicki, ale poparcie dla niej wyraził także przewodniczący Czeskiej Rady Ekumenicznej, Joel Ruml z Ewangelickiego Kościoła Czeskobraterskiego. Popierają ją także przedstawiciele samorządów, dążący do uregulowania kwestii własnościowych.
Dania
Kościół Ewangelicko-Luterański ma status duńskiego Kościoła narodowego i cieszy się szczególnymi, konstytucyjnymi przywilejami. Inne związki wyznaniowe, w tym Kościół katolicki, rejestrowane są jako prywatne stowarzyszenia. Duchowni Kościoła luterańskiego (narodowego) mają status państwowych urzędników i z tego tytułu są wynagradzani, wedle stawek określonych w ustawie o służbie cywilnej.
Dotacje państwowe rozdzielane za pośrednictwem Ministerstwa Spraw Kościelnych służą także pokryciu kosztów administracyjnych poszczególnych parafii i diecezji, jak i wydatków na odnowę historycznych kościołów i ich wyposażenia.
Ponadto wierni Kościoła Narodowego zobowiązani są do specjalnych podatków na rzecz Kościoła, ściąganych przez państwowy system fiskalny. Kościół luterański posiada także dobra ziemskie oraz inne nieruchomości, z których czerpie dochody.
W sumie roczny budżet Kościoła Narodowego sięga 4, 5 miliarda koron (605 mln 653 tys. euro) 75 proc. tej sumy pochodzi z podatku od wiernych, 12 proc. od państwa, a 13 proc. z dochodów od nieruchomości. Darowizny na rzecz tego Kościoła zwolnione są z podatków.
Katechizacja w formie przedmiotu „wiedza religijna” jest obowiązkowa.
Finlandia
Zarówno Kościół luterański jak i Kościół prawosławny są uprawnione do otrzymywania środków pochodzących z odpisów podatkowych od swoich członków. Podatki te są zbierane przez państwowe urzędy skarbowe. Obowiązkowe podatki na rzecz tych Kościołów uiszczają również prywatne przedsiębiorstwa ze swego podatku dochodowego, w zależności od tego, kto jest właścicielem danego przedsiębiorstwa. Jest to jedyne takie rozwiązanie w Europie.
Kościół luterański i prawosławny zwolnione są od podatku dochodowego ze swej działalności. Regulacje te nie dotyczą Kościoła katolickiego.
Francja
Istniejący w tym kraju radykalny rozdział Kościoła i państwa uniemożliwia dotowanie tego pierwszego z budżetu. Jednakże ze środków publicznych pokrywane są koszty remontów i utrzymania budynków kościelnych. Dotyczy to obiektów, które zostały zbudowane przed 1905 r. i upaństwowione na mocy ustawy z tego czasu. Katedry i pałace biskupie są utrzymywane z budżetu państwa, a inne świątynie przez gminy.
Ponadto system podatkowy umożliwia przedsiębiorcom i indywidualnym podatnikom odliczanie (do określonego limitu) darowizn na rzecz Kościoła.
Stowarzyszenia katolickie maja prawo do państwowych dotacji na określone cele na równi z innymi stowarzyszeniami. Z funduszy publicznych finansowane jest duszpasterstwo w wojsku, szpitalach i więzieniach. Z centralnego budżetu opłacani są także nauczyciele w prywatnych szkołach katolickich, pod warunkiem, że dana szkoła zawarła porozumienie z państwem.
Grecja
Kościół prawosławny w Grecji ma status „religii dominującej”, w związku z czym większość kosztów jego funkcjonowania pokrywa państwo. Państwo opłaca wynagrodzenia biskupów, księży pracujących w parafiach, diakonów i osób świeckich zatrudnianych przez ten Kościół. Inne Kościoły pozostają na własnym utrzymaniu.
Duchowni prawosławni służący jako kapelani w armii i policji maja stopnie oficerskie i otrzymują stosowne wynagrodzenie.
Zarówno Kościół prawosławny, jak i inne Kościoły i wyznania, cieszą się licznymi ulgami podatkowymi, np. od nieruchomości oraz ich wynajmu oraz od wszelkich darowizn i spadków.
Nauczanie religii we wszelkich typach szkół ma charakter obowiązkowy. Nauczyciele religii mają status urzędników państwowych, za co są opłacani.
Hiszpania
Kościół katolicki jest jedynym Kościołem w Hiszpanii korzystającym z pośrednictwa państwowego systemu podatkowego. Płatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych mogą zadeklarować – dobrowolnie – 0,7 proc. swojego podatku na rzecz Kościoła.
Jeśli chodzi o przepisy podatkowe Kościoły traktowane są na równi z organizacjami społecznymi non profit.
Posługa religijna – na koszt państwa – zapewniona jest w siłach zbrojnych, więzieniach i szpitalach.
Szkoły wyznaniowe finansowane są ze środków publicznych. Uniwersytety Katolickie zarządzane przez Konferencję Episkopatu, Opus Dei oraz jezuitów są także finansowane przez państwo.
W szkołach publicznych zajęcia z religii mają charakter fakultatywny i opłacane są z budżetu ministerstwa edukacji.
Irlandia
Pomoc państwa Kościołom polega głównie na finansowaniu bardzo rozwiniętej sieci szkolnictwa wyznaniowego. Obejmuje ona niemal 90 proc. szkół. Większość z nich jest w Irlandii prowadzona przez katolickie zgromadzenia zakonne. Wszystkie te szkoły korzystają z finansowania państwowego, obejmującego koszty administracji, budynków i wynagrodzenia nauczycieli. Budowę nowych obiektów szkolnych państwo finansuje w 80 proc.
W siłach zbrojnych oraz więzieniach kapelani wynagradzani są ze środków publicznych.
Kościół korzysta również z licznych zwolnień podatkowych – w przypadku darowizn i spadków oraz podatków od nieruchomości wykorzystywanych na cele sakralne.
Niemcy
Najistotniejszym źródłem utrzymania Kościołów: katolickiego i ewangelickiego oraz wspólnoty żydowskiej jest podatek kościelny. Jego stawka waha się między 8 a 9 proc. zobowiązania podatkowego danej osoby. Podatek jest pobierany przez państwowego fiskusa. Za tę usługę Kościoły płacą państwu prowizję 3-5 proc. Jedyną możliwością niepłacenia podatku kościelnego jest wystąpienie z Kościoła.
Uzyskiwany w ten sposób dochód Kościoła katolickiego oraz ewangelickiego wynosi ok. 8 miliardów euro rocznie (w 2008 r. przypadło Kościołowi katolickiemu np. 5, 1 mld euro)
Instytucje społeczne prowadzone przez Kościoły uzyskują dodatkowe finansowanie ze strony gmin, landów bądź państwa. Z publicznych funduszy finansowana jest większość szpitali prowadzonych przez Kościoły.
Kościoły korzystają także z szeregu zwolnień podatkowych. Wierni mogą odliczać podatek kościelny i darowizny na cele charytatywne od podatku dochodowego.
Polska
Ani ustawa o stosunku państwa do Kościoła katolickiego z 1989 r., ani Konkordat z 1993 r. nie regulują spraw finansowania Kościoła. Konkordat w art. 22 odsyła tę kwestię do dalszych regulacji i umów pomiędzy stronami. Kościół katolicki, jak i inne Kościoły utrzymują się zasadniczo z dobrowolnych ofiar wiernych. Nie istnieje też żadna forma „podatku kościelnego”, a państwowe dotacje na rzecz Kościołów mają w Polsce nieporównywalnie mniejszy wymiar niż w jakimkolwiek przeciętnym kraju europejskim.
Najznaczniejszą dotacją na rzecz zarejestrowanych w Polsce Kościołów i związków wyznaniowych są środki tzw. Funduszu Kościelnego (stanowiącego dziedzictwo z okresu komunistycznego), który został powołany na mocy ustawy z 1950 r. o przejęciu przez państwo dóbr martwej ręki. Miała być to forma rekompensaty dla Kościołów za przejęte przez państwo nieruchomości ziemskie. Nigdy jednak wartość tych dóbr nie została oszacowana, a wysokość środków Funduszu zależała wyłącznie od decyzji politycznych. Obecnie waha się ona w granicach 90 mln zł. rocznie.
Środki Funduszu, stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy z 20 marca 1950 r. i rozporządzenia Rady Ministrów z 23 sierpnia 1990 r. teoretycznie mogą być przeznaczane na wspomaganie działalności charytatywnej, oświatowo-wychowawczej i opiekuńczo-wychowawczej, prowadzonej przez kościelne osoby prawne. Dotacje z Funduszu mogą być ponadto udzielane na remonty i konserwację zabytkowych obiektów o charakterze sakralnym. W ostatnich latach Fundusz swe środki niemal w całości przeznaczał na dopłaty do składek ubezpieczeniowych osób duchownych.
Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych finansuje on składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe duchownych, niepodlegających tym ubezpieczeniom z innych tytułów, w wysokości 80 proc., a za członków zakonów kontemplacyjnych klauzurowych i misjonarzy w 100 proc.
Według rzecznika ZUS z Funduszu Kościelnego finansowane są składki 23 tys. duchownych różnych wyznań i 1,5 tys. alumnów, którzy mają finansowaną składkę zdrowotną. Obejmuje to ok. 40 proc. duchownych katolickich. Natomiast duchowni, którzy są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę (np. jako katecheci, wykładowcy, kapelani więzienni, szpitalni czy wojskowi) składki emerytalne opłacają sami.
Budżet państwa – w tym wypadku analogicznie, jak we wszystkich innych krajach – pokrywa koszty Ordynariatu Polowego oraz duszpasterstwa innych wyznań w siłach zbrojnych. Ponadto w policji na terenie całego kraju zatrudnionych jest 16 kapelanów. Pensje ze środków publicznych otrzymują także kapelani więzienni oraz szpitalni, ale ci ostatni zatrudniani są zazwyczaj na ułamek etatu.
Ministerstwo edukacji pokrywa koszty katechizacji szkolnej, w której udział jest dobrowolny. Z budżetu państwa dofinansowywane są także uczelnie kościelne i wyznaniowe. Warto zaznaczyć, że istnieje na nich wiele wydziałów niekościelnych.
Kościelne instytucje mogą też ubiegać się o dotacje na remont zabytków. Ale środki Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego na ten cel są niewielkie – w ub. r. 37 mln zł. na wszystkie wyznania.
Szkolnictwo wyznaniowe jest dofinansowywane ze środków publicznych na poziomie najniższym w Europie. Szkoły katolickie, jako niepubliczne, na ogół mogą uzyskać od lokalnych samorządów zwrot połowy kosztów zatrudnienia personelu. Tylko w wyjątkowych wypadkach samorząd pokrywa całość kosztów zatrudnienia.
Polska jest jedynym krajem w Europie, gdzie księża płacą państwu podatki od ilości mieszkańców ich parafii. Obowiązuje ich podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów z ofiar otrzymywanych w związku z pełnionymi funkcjami o charakterze duszpasterskim. Wysokość ryczałtu ustalana jest odrębnie na każdy rok podatkowy przez właściwy urząd skarbowy. Stawki dla duchownych kierujących parafią i wikariuszy zależą od wielkości parafii (liczby mieszkańców).
Jeżeli kościelne osoby prawne posiadają nieruchomości rolne lub leśne są płatnikami podatku rolnego i leśnego. Są również płatnikami podatku od nieruchomości, z wyjątkiem nieruchomości niemieszkalnych, o ile nie jest w nich prowadzona działalność gospodarcza. Spod podatku od nieruchomości wyłączono ponadto nieruchomości, które służą jako internaty przy szkołach i seminariach duchownych. Zwolnione są też budynki, w których mieszczą się zarządy diecezji, klasztory zakonów kontemplacyjnych, domy formacyjne zakonów, domy sióstr emerytek oraz księży emerytów.
Kościelna działalność gospodarcza jest opodatkowana.
Słowacja
Zdecydowaną większość kosztów funkcjonowania Kościoła na Słowacji pokrywa budżet państwa. System prawny tam obowiązujący kontynuuje tradycje monarchii austro-węgierskiej, gdzie duchowni zostali zrównani w prawach z urzędnikami państwowymi. System ten był kontynuowany nawet przez władze komunistyczne, z zastrzeżeniem, że wynagrodzenia dostawali wyłącznie duchowni służebni wobec władzy. Obecnie pensje duchownych są w całości wypłacane przez państwo zgodnie z dekretem rządu z 1990 r., stanowiącym uzupełnienie ustawy o utrzymaniu finansowym Kościołów z 1949 r.
Państwo przyznaje także środki słowackiej katolickiej Caritas oraz ewangelickiej Diakonii. Pieniądze pochodzące ze zbiórek kościelnych bądź z działalności gospodarczej Kościoła są zwolnione od podatku. Z kolei z podatku od nieruchomości są zwolnione wszelkie kościelne budynki oraz cmentarze.
Opodatkowaniu nie podlegają ofiary, darowizny i spadki na rzecz Kościołów.
Szkoły prowadzone przez kościelne osoby prawne są zrównane w sensie prawnym ze szkołami publicznymi, zatem w całości finansuje je państwo. Podobnie finansowany jest katolicki uniwersytet w Rużemberku. Państwo wspiera też wydziały teologiczne na innych uczelniach.
Katechizacja w szkołach publicznych jest obowiązkowa i opłacana przez ministerstwo edukacji.
Ustawę o zwrocie majątku kościelnego zagrabionego w okresie komunistycznym przyjęto w 1994 roku. Mówiono wówczas o „częściowym wyrównaniu krzywd wyrządzonych Kościołom”. Ustawa nie uwzględniała roszczeń instytucji kościelnych, jeśli w budynkach sakralnych znajdowały się szkoły, szpitale lub instytucje socjalne. Do końca 1994 roku Kościoły musiały skatalogować i zarejestrować majątek, który miałby podlegać zwrotowi. Nie zdołano jednak tego uczynić i reprywatyzacja dóbr kościelnych nie została do dziś zakończona.
Szwecja
Choć przez wieki była państwem wyznaniowym, to od 2000 r. Kościół ewangelicko-luterański (tzw. Kościół Szwecji) jest autonomiczny, zgodnie z wprowadzaną wówczas zasada rozdziału od państwa. Jego pozycja jest jednak nadal uprzywilejowana.
Głównym źródłem jego utrzymania są obowiązkowe składki od wiernych pozyskiwane za pośrednictwem państwowego aparatu fiskalnego. Na drodze ustawy z 2010 r. Kościół Szwecji otrzymuje również środki na utrzymanie kościelnego dziedzictwa kulturowego.
Węgry
Kościoły (katolicki, protestanckie i inne zarejestrowane związki wyznaniowe) mogą prowadzić każdą formę działalności publicznej, która nie została zarezerwowana dla państwa. Przy wykonywaniu swoich funkcji społecznych (prowadzenie szkół, zaangażowanie w opiekę medyczną) otrzymują analogiczne wsparcie z budżetu jak instytucje państwowe realizujące ten sam cel. Np. jeśli chodzi o prowadzenie szkół, to budżet przekazuje Kościołom taką samą kwotę na każdego ucznia, ile przeznacza na rzecz uczniów szkół państwowych. Jednak warunkiem utrzymywania przez państwo szkół wyznaniowych jest niepobieranie przez nie czesnego.
Podobnie w przypadku szpitali prowadzonych przez Kościoły, system opieki społecznej zapewnia takie same dopłaty, jakie obowiązują w szpitalach publicznych. Zasada równego finansowania działalności publicznej jest gwarantowana przez węgierskie prawo. Została także potwierdzona przez Trybunał Konstytucyjny, który orzekł w 1997 r., że równe finansowanie jest wymogiem konstytucyjnym gwarantującym wolność wyznania.
Do 1998 r. Kościoły były finansowane bezpośrednio z budżetu państwa. Poczynając od tego czasu państwo węgierskie wprowadziło możliwość przekazywania przez obywateli dodatkowego 1 proc. podatku dochodowego na wybrany przez nich Kościół, niezależnie od istniejącej już możliwości przekazywania 1 proc. podatku na organizacje pozarządowe, instytucje kultury, itp.
Wprowadzenie tego systemu okazało się jednak mało skuteczne. W pierwszym roku tylko 10 proc. podatników przekazało 1 proc. podatku na rzecz któregoś z Kościołów. Po 10 latach odsetek ten wzrósł do ok. 20 proc. podatników. Spośród nich 65 proc. wsparło Kościół katolicki, 20 proc. reformowany, a 5, 7 proc. luterański.
Z powodu niskiego poziomu wpłat z 1 proc., od 2003 r państwo postanowiło dopłacać na rzecz Kościołów 0, 8 proc. łącznych wpływów z podatków dochodowych od obywateli.
Od 2002 r. Kościoły otrzymują także środki, przeznaczone na wynagrodzenia dla duchownych z terenów wiejskich, zamieszkujących w miejscowościach poniżej 5 tys.
Kościoły otrzymują z budżetu również dotacje na rzecz zabytków, archiwów, bibliotek i muzeów. Kościół zwolniony jest z wszelkich podatków: od działalności kultowej, społecznej i gospodarczej.
Z budżetu państwa pokrywane są ponadto koszty katechizacji w szkołach publicznych oraz funkcjonowania katolickiego ordynariatu polowego jak i duszpasterstwa prowadzonego przez inne wyznania w siłach zbrojnych.
Włochy
Na mocy Konkordatu Włoch ze Stolicą Apostolską z 1984 r. i idącej w ślad za nim ustawy z maja 1985 r., wprowadzony został system bazujący na dobrowolnym odpisie przez wiernych 0, 8 proc. podatku dochodowego. Każdy płatnik w zeznaniu podatkowym ma możliwość przeznaczenia tej sumy na Kościół katolicki, jeden ze związków wyznaniowych bądź na „nadzwyczajne działania podejmowane przez państwo przeciwko głodowi na świecie, katastrofom naturalnym, pomoc uchodźcom i zabezpieczenie pomników kultury”. Wśród osób objętych wyborem tylko ok. 40 proc. zaznacza odpowiednią rubrykę. Jeśli ktoś jej nie wypełni, to i tak 0, 8 proc. jego podatku trafi na jeden z tych celów.
Tak więc 81 proc. środków trafia do Kościoła katolickiego, 15 proc. na rzecz państwa, a pozostałe 4 proc. jest dzielone pomiędzy adwentystów, zielonoświątkowców, luteranów i żydów.
Jeśli chodzi o kwoty otrzymywane z tego źródła, to włoska Konferencja Biskupów przeznacza je w 35 proc. na utrzymanie duchowieństwa, w 20 proc. na świadczenia społeczne, a 45 proc. na cele związane z kultem religijnym.
Drugim istotnym źródłem finansowania Kościołów we Włoszech jest możliwość odliczania od dochodu darowizn na ich rzecz (do wysokości tysiąca euro). Do tego dochodzą liczne zwolnienia podatkowe. Podmioty kościelne traktowane są analogicznie do organizacji non profit. Przykładowo, Kościół płaci tylko połowę podatku od swej działalności gospodarczej, zwolniony jest też z płacenia podatku VAT za kupowane towary. Dodatkową formą wspierania Kościołów jest możliwość przyznawania im gratis przez samorządy działek na budowę świątyń.
Państwo ponosi też cały ciężar finansowania religii katolickiej w szkołach i przedszkolach. Udział w katechizacji szkolnej ma charakter dobrowolny.
Z budżetu pokrywane są koszty funkcjonowania katolickiego ordynariatu polowego, praca kapelanów w więzieniach jak i duszpasterstwo innych wyznań w tych instytucjach.
Marcin Przeciszewski
Tekst pochodzi z Wiadomości KAI
Zaprenumeruj ekai-tygodnik!
