Czy sam Pan Bòg znudził się swoim Kościołem?

Wiosna przebić się jakoś nie może. Od tygodnia wciąż pada deszcz. Jest szaro i przygnębiająco. Klimat ten potęgują narzekania, marudzenia i zachowania okołodepresyjne. Próbując przełamać nieprzełamującą się smutną pogodę, wybrałem się do księgarni, aby uzupełnić intelektualną spiżarnię. Lubię śledzić nowości z działu religii i teologii, ale zdaje mi się, że także tu niepostrzegalnie wkradł się pesymizm i klimat depresjogenny… Biskup Vincenzo Paglia, „ Szukając Jezusa. Czy w zgiełku i zagubionym świecie jesteśmy jeszcze zdolni do miłości?”, Paolo Curtaz,     „Dlaczego pozostać chrześcijanami?”… A nawet tytuły pozornie pozytywne naszpikowane są treściami przygnębiającymi. Kard. Angelo Scola, „ Dobre życie…”, a  w środku o kryzysach, laicyzacji, trudnościach rodziny…  Biskup Rino Fisichella, „ Nowa Ewangelizacja. Wezwanie, aby wyjść z obojętności”… (tłumaczenia tytułòw moje, może w tłumaczeniu innych będą bardziej optymistyczne?). Zdaje się, że nawet hierarchowie Kościoła skupiają uwagę (niewątpliwie potrzebną!) na trudnym czasie dla powierzonych im wspòlnot. Na pewno posłuży to umocnieniu i oczyszczeniu, co do tego nie mam najmniejszej wątpliwości. 

Nie wspominam już o świecie mediòw, ktòre dostrzegając najczarniejsze strony Kościoła, z cynicznym uśmieszkiem wytykają palcami i rzucają kamieniem potępienia. Być może rzeczywistość nie jest kolorowa, ale czy jest aż tak źle? Czy ziemia jest planetą zapomnianą przez Boga? Czy Kościòł przeżywa noc ciemną, najciemnieszą? Czy może Stwòrca znudził się swoim stworzeniem i wycofał się z gry zwanej losami świata? Czy może…

 

1.    1.  „Prawie” obiektywne spojrzenie na rzeczywistość

Rzeczywistość nigdy nie jest czarna albo biała. Co więcej, nie jest nawet, jak wolałoby wielu, szara. Rzeczywistość jest wielobarwna i kolorowa, a kij naszej codzienności ma zawsze dwa końce. Nawet jeśli dostrzegamy i uwypuklamy trudności i kryzysy, to tylko po to, aby z nich się wyzwolić, aby z dna trudności wybić się ku gòrze. Jeśli człowiek zaczyna mówić o swoich problemach, to już bardzo dobry znak, że chce coś z nimi zrobić, że szuka drogi wyjścia…I zza czarnej chmury wychyla się maleńki promyk słońca.

Wokół słyszy się tylko powtarzane na wszystkiego sposoby słowo” kryzys”. Tak modne dziś słowo „ kryzys” nie jest adekwatne, co więcej, jest niestosowne w mówieniu o Kościele przez duże”K”. Skoro Kościół ma wymiar bosko-ludzki, czynnik ludzki nie ma wcale, jakby się niektòrym zdawało, pierwszego miejsca i ostatniego zdania we „wspòlnocie uczniòw w drodze”. Zatem powszechne określenie „ krysys Kościoła” jest bezzasadne i bezsensowne w katolickiej eklezjologii. Pan Bóg – wiecznie żywe źródło i serce Kościoła – nigdy nie miał, nie ma i nie będzie miał kryzysu! Dlatego czepliwi niech w ostateczności mòwią i piszą o ewentualnych kryzysach poszczegòlnych ludzi Kościoła, nigdy zaś o kryzysie Kościoła albo w Kościele, bo nie wolno wymiaru boskiego przycinać do naszych ciasnych schematòw.

Możemy spać spokojnie, nawet gdy nad nami czarne chmury problemòw i kwaśne deszcze ludzkiego zepsucia. Od wiekòw istnieje wśròd wierzących zasada, że w Kościele „im gorzej, tym lepiej”, bo gdzie wzmaga się nawet grzech, tam obficiej rozlewa się łaska ( por. Rz 5,20 ). Możemy więc powiedzieć z ufnością: „ Jak my nie poradzimy, przejmij inicjatywę Ty, Panie, w końcu to Twoje dzieło!”. Możemy być spokojni, bo On sam powiedział: „Oto jestem z Wami po wszystkie dni, aż do skończenia świata”( Mt 28,20).

 

2.   Miejsca mocy Kościoła

Zapewnienie o stałej asystencji Chrystusa w swoim Kościele nie jest wcale tanią zachętą do dolce far niente albo do braku odpowiedzialności i inicjatywy. Ostatnie słowa Mistrza z Nazaretu stanowią zachętę do pozbycia się leków i kompleksów, i optymistycznego, bo pełnego nadziei, patrzenia w przyszłość.

Chrześcijański optymizm ma swoje niewyczerpane źròdło w szczegòlnych „miejscach mocy”. Paradoksalnie są to miejsca dobrze znane, ale jezczes nieodkryte. Owszem, są dobrze znane, ale nie nadano im właściwgo miejsc i znaczenia, nie stały się one życiodajnym źròdłem. Owe „miejsca mocy” to punkty zwrotne wciąż niezrealizowanego Soboru Watykańskiego II. Eucharystia i Słowo Boże. Tutaj rodzi się cała moc Kościoła, co więcej, Eucharystia i Biblia tworzą, ożywiają Kościòł. Wystarczy spojrzeć na doświadczenie powstających po Vaticanum II ruchòw i stowarzyszeń katolickich. Można im zarzucić wiele, ale na pewno nie to, że brakuje tam umiłowania Eucharystii i Słowa Bożego. Źròdłem życia chrześcijańskiego jest Eucharystia i Słowo Boże. Czymś wtòrnym, drugorzędnym, jakgdyby naturalną konsekwencją jest aktywizm, katechizacja, struktury, a nawet hierarchia. Jak zabraknie tych dwòch źròdeł, to nie ma już nic do zrobienia. Odkrycie i właściwe zrozumienie tego może stać się przewrotem kopernikańskim naszego wieku. Nieodzowne wydaje się być rozkochanie wiernych w Eucharystii i Biblii, a wòwczas drogę rozwoju Kościoła wskaże sam Pan. W konsekwencji (!) życia Słowem i Chlebem rodzi się aktywność i zaangażowanie duszpasterskie. Najpięknijesze działania pastoralne i wybory życiowe dokonywały się na kolanach przed Najświętszym Sakramentem i z Biblią w ręku.

 

3.  Świadkowie owych źròdeł mocy.

Miejscami, gdzie właściwie odczytane zostały źródła Bożej mocy, są przede wszystkim ruchy, ktòre Jan Paweł II nazwał „wiosną Kościoła”. Nie gdzie indziej, jak tylko we wspòlnotach czyta się, rozważa i wciela w życie Słowo Boże. Aktywność jest czymś wtòrnym, konsekwencją przyjaźni z Bogiem. Ruchy ożywiają Kościòł i kontynuują dzieło ewangelizacji. Ruchy są miejscem, gdzie człowiek doświadcza obecności i działania Boga.

Zauważył to i dowartościował papież Benedykt XVI, powołując Kongregację do spraw Ewangelizacji Narodów czy chociażby powierzając przygotowanie wielkopiątkowej Drogi Krzyżowej małżeństwu z ruchu Focolare. Ruchy poniosą Dobrą Nowinę na cały świat, pomagając ludziom narodzić się powtórnie.

Wydaje się, że już zmienia się obraz i znaczenie posługi kapłańskiej. Z powodu małej liczby kapłanòw znaczną część posługi pastoralnej przejmują ludzie świeccy odpowiednio do tego przygotowani. Kwestią bezdyskusyjną są czynności ściśle zarezerwowane dla kapłanów (sprawowanie sakramentów). W wielu jednak sytuacjach świecki wspòłpracownik wykona pewne funkcje i czynności lepiej niż przeciążony obowiązkami duchowny. W ten sposòb rodzi się lud Boży odpowiedzialny, wspòłodpowiedzialny za swoją wspólnotę (wątpiących odsyłam do dokumentów Vaticanum II, już same tytuły wyjaśniają wiele).

Dowartościowanie, a raczej przywrócenie właściwego miejsca (!) laikatu nie jest wcale umniejszeniem znaczenia prezbiteròw w Kościele. Należy docenić ich wkład i poświęcenie, często do granic heroiczności. Myślę tu o godzinach spędzonych przy ołtarzu, w konfesjonale, przy łòżkach chorych i wszędzie tam, gdzie człowiek spragniony jest Boga. Myślę o budowniczych świątyń, ktòrzy oddali wszystkie swoje oszczędności, a także siły i zdrowie. Myślę o godzinach, które duchowni spędzają przed Najświętszym Sakramentem, wstawiając się za powierzonym im ludem. Są to zasługi bezcenne, a ich wartość zna tylko Wszechwiedzący.

Źródłem mocy Kościoła są także rozsiane po całym świecie klasztory oplatające całą ziemię niewidzialnym wieńcem modlitwy i cierpliwie znoszonej ofiary. Ich ofiara jest źròdłem naszego uświęcenia, a łaski wypraszane przez dziesiątki tysięcy siòstr i braci przenikają nasze parafie.

Źródłem naszej mocy są męczennicy, ktòrych głos rozchodzi się po całej ziemi. Ich heroizm powodował i powoduje wzrost chrześciajan na całym świecie, zgodnie ze starożytną zasadą: „krew męczenników posiewem chrześcijan”.

Nieocenionym „miejscem mocy” jest ofiarowane przez chorych bòl i cierpienie. Dopiero po drugiej stronie zrozumiemy ich ogromną wartość.

Bezdyskusyjna jest też ofiarna modlitwa, taka jaka ona jest, setek tysięcy ludzi starszych, ktòrych szyderczo nazywa się „mocherami”. To chyba najsilniejsze „miejsce mocy” naszych świątyń. Jeżeli nawet można im zarzucić ciasnotę, pseudo-pobożność, agresywność i cokolwiek jeszcze da się wymyśleć, to musimy pozwolić Panu działać przez ich wytrwałość i permanentną obecność.

Takich źródeł jest jeszcze wiele. Należy promować ich rozwòj i dyskretnie wspierać ich działania . Kto wie, czym byśmy byli gdyby nie oni…

 

4.  Jak patrzeć, żeby widzieć?

W powszechnym dziś pesymizmie i zobojętnienu trzeba nam przebudzić i zachować chrześcijański optymizm nie pomimo…, ale ponieważ.

W roku 1969 młody niemiecki teolog podczas wykładu na pytanie o kształt Kościoła w XXI wieku odpowiedział: „Będzie to Kościół bardziej wewnętrzny… Nie będzie mu łatwo, bo proces krystalizacji i oczyszczania będzie kosztował go wiele wysiłku. Proces ten będzie tym trudniejszy, że trzeba będzie unikać w nim zaròwno sekciarskiej ciasnoty, jak i chełpliwej samowoli… Ale po takich pròbach z bardziej wewnętrznego i prostego Kościoła emanować będzie wielka siła…Wydaje mi się, że Kościòł czekają ciężkie czasy. Trzeba liczyć się z poważnymi wstrząsami. Ale jestem też pewien, ńe tym, co pozostanie, nie będzie Kościół politycznego kultu (…), lecz Kościòł wiary” ( J. Ratzinger, Wiara i przyszłość, Krąków 2007, 74-75).

Być może zmieni się wiele w Kościele, tak wiele, że przekroczy to nasze najśmielsze oczekiwania. Być może chrześcianie staną się mniejszością w Europie. Nie możemy tego przewidzieć, bo Kościołem kieruje Ktoś większy i aby go zrozumieć, potrzeba przebudzić nasze uśpione serca. Ttrzeba nam zachować większą wrażliwość na Ducha świętego mówiącego do Kościołów.

Skończył się czas pochmurnych dni i deszczowych, szarych chmur. Przestało już padać i przez niewyraźne chmury zaczyna przebijać się słońce. Jest nadzieja na piękną wiosnę i słoneczne lato.

Chrześcijański optymizm rodzi się z obecności Boga zapewniającego nas o swojej łasce, ktòra jest zawsze większa. Choćby było 10000 krytykujących i wylewających pomyje, nic nie zniszczy Kościoła, bo w nim jest Bòg, czy się to komuś podoba, czy nie! Chrześcijanin to człowiek otwarty na łaskę i dający się prowadzić Duchowi Bożemu. „Miejsca mocy” to tylko nieliczne przestrzenie Bożego działania, a cały wysiłek człowieka powinien być skierowany ku odkryciu Bożej Obecności. Tylko w ten sposòb Kościòł stanie się Kościołem wewnętrznym, wspòlnotą wiary.