Zalecenie Komitetu Ministrów Rady Europy dla państw członkowskich w sprawie roli kobiet mężczyzn w zapobieganiu konfliktom, ich rozwiązywaniu oraz budowaniu pokoju
30 czerwca 2010
Kobiety i dzieci stanowią bardzo dużą cześć ofiar konfliktów. Kobiety w porównaniu z mężczyznami mają mniejszy dostęp do zasobów, władzy i decyzji podejmowanych przed konfliktami, w ich trakcie i później, a ich doświadczenia w sytuacji napięcia, wojny oraz następującej po konflikcie odbudowy są znacząco różne niż u mężczyzn. Kobiety są często bezsilne w zapobieganiu konfliktom, są wykluczane z negocjacji podczas procesu decyzyjnego i marginalizowane w następujących po konflikcie inicjatywach odbudowy i pojednania. Demokracje nie mogą sobie już dłużej pozwolić na lekceważenie kompetencji, umiejętności i kreatywności kobiet, i muszą włączać kobiety różnego pochodzenia oraz z różnych grup wiekowych w zapobieganie konfliktom, rozwiązywanie ich i budowanie pokoju.
Dostrzegając, że kobiety i dzieci stanowią bardzo dużą cześć ofiar konfliktów oraz że kobiety w porównaniu z mężczyznami mają mniejszy dostęp do zasobów, władzy i decyzji podejmowanych przed konfliktami, w ich trakcie i później, a ich doświadczenia w sytuacji napięcia, wojny oraz następującej po konflikcie odbudowy są znacząco różne niż u mężczyzn;
Uznając, że kobiety są często bezsilne w zapobieganiu konfliktom, że są wykluczane z negocjacji podczas procesu decyzyjnego i marginalizowane w następujących po konflikcie inicjatywach odbudowy i pojednania;
Uważając, że demokracje nie mogą sobie już dłużej pozwolić na lekceważenie kompetencji, umiejętności i kreatywności kobiet, i muszą włączać kobiety różnego pochodzenia oraz z różnych grup wiekowych w zapobieganie konfliktom, rozwiązywanie ich i budowanie pokoju;
Mając w pamięci Konwencję Ochrony Praw Człowieka oraz Podstawowych Wolności przyjętą w 1950 roku;
Mając w pamięci Europejską Kartę Społeczną, przyjętą w 1961 roku i poprawioną w 1996 roku Mając w pamięci Konwencję Rady Europy o Przeciwdziałaniu Handlowi Ludźmi, przyjętą w 2005 roku;
Biorąc pod uwagę Zalecenie Rec(2002)5 Komitetu Ministrów dla państw członkowskich na temat ochrony kobiet przed przemocą oraz Zalecenie Rec(2003)3 Komitetu Ministrów dla państw członkowskich o równym udziale kobiet i mężczyzn w politycznym i publicznym podejmowaniu decyzji;
Uwzględniając Rezolucję 1212 (2000) Zgromadzenia Parlamentarnego “Gwałt w konfliktach zbrojnych” oraz Zalecenie Zgromadzenia Parlamentarnego 1665 (2004) “Zapobieganie konfliktom I rozwiązywanie ich: rola kobiety”;
Mając w pamięci Konwencję Genewską z 1949 roku o ochronie ofiar wojny oraz jej dwa Protokoły Dodatkowe z 1977 roku, a zwłaszcza postanowienia gwarantujące traktowanie uwrażliwione na płeć;
Uwzględniając Konwencję ONZ o wykluczeniu wszelkich form dyskryminacji wobec kobiet (1979) oraz jej Fakultatywny Protokół z 10 grudnia 1999;
Uwzględniając Statut Rzymski Międzynarodowego Trybunału Karnego, wprowadzony w życie w 2002 roku;
Biorąc pod uwagę Rezolucje 1325 (2000) i 1820 (2008) Rady Bezpieczeństwa ONZ o kobietach, pokoju i bezpieczeństwie oraz 1612 (2005) o dzieciach i konfliktach zbrojnych;
Uwzględniając decyzję OBWE na temat kobiet w zapobieganiu konfliktom, zarządzaniu kryzysami i przywracaniu ładu po konfliktach, przyjętą w grudniu 2005;
Uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego 2000/2025(INI) o udziale kobiet w pokojowym rozwiązywaniu konfliktów i 2005/2215(INI) o sytuacji kobiet w zbrojnych konfliktach oraz roli kobiet w odbudowie i demokratycznych procesach w krajach, w których zakończył się konflikt;
Mając w pamięci Plan Działania przyjęty na Trzecim Szczycie Przywódców Państw i Rządów Rady Europy (Warszawa 16 – 17 maja 2005), podczas którego przywódcy państw i rządów państw członkowskich podkreślili, że równy udział kobiet i mężczyzn jest zasadniczym elementem demokracji, a także potwierdzili swoje zaangażowanie w osiąganie rzeczywistej równości miedzy kobietami i mężczyznami oraz w zwalczanie przemocy wobec kobiet;
Mając w pamięci Decyzję o równości płci jako zasadniczej kwestii w przemianie społeczeństw oraz Program Działania i Rezolucję o roli kobiet i mężczyzn w zapobieganiu konfliktom, budowaniu pokoju i o demokratycznych – z perspektywy płci – procesach po zakończeniu konfliktów, przyjęte przez 5. Europejską Konferencję Ministrów na temat równości między kobietami i mężczyznami (Skopje, 22 – 23 stycznia 2003), która zachęca do patrzenia również z perspektywy płci na działania mające na celu zapobieganie konfliktom i ich rozwiązywanie;
Potwierdzając Pekińską Deklarację I Platformę Działania (4. Światowa Konferencja Kobiet ONZ, 1995) uznające, że kobiety w coraz większym stopniu stają się aktywne i ujawniają rozmaite zdolności w ruchu na rzecz pokoju, a ich pełny udział w podejmowaniu decyzji, zapobieganiu konfliktom i rozwiązywaniu ich oraz we wszystkich innych pokojowych inicjatywach jest istotny dla urzeczywistnienia trwałego pokoju;
Świadomi, że mimo międzynarodowych narzędzi i działań organizacji pozarządowych naruszanie praw człowieka w stosunku do kobiet występuje nadal w rejonach konfliktów i że bez podejmowania odpowiednich środków dla zapewnienia kobietom większych możliwości oraz bezpieczeństwa zrównoważony udział kobiet i mężczyzn w zapobieganiu konfliktom, rozwiązywaniu ich i budowaniu pokoju nie zostanie osiągnięty;
Uznając, że utrzymanie oraz wspieranie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa nie może urzeczywistniać się bez pełnego zrozumienia, jaki wpływ na konflikty mają kobiety i mężczyźni;
Dostrzegając, że równy udział kobiet i mężczyzn we wszystkich fazach zapobiegania konfliktom oraz ich rozwiązywania, a także w pokojowym procesie jest wstępnym warunkiem ustanowienia trwałego pokoju, niezachwianej demokracji i gospodarczego rozwoju;
Dostrzegając, że kobiety mogą wnosić odmienne perspektywy w zapobieganiu konfliktom na poziomie lokalnym I wspólnotowym,
Zalecamy, aby rządy państw członkowskich:
1. uznały, że równość między kobietami i mężczyznami, wzmocnienie roli kobiet w społeczeństwie oraz pełne wykorzystanie ich wiedzy i kompetencji sprzyjają pokojowi oraz są wstępnym warunkiem zapobiegania konfliktom, rozwiązywania ich i budowania pokoju;
2. uwzględniły perspektywę płci w działania na rzecz zapobiegania konfliktom, rozwiązywania ich i budowania pokoju, włączając w to przydział niezbędnych środków budżetowych;
3. zapewniły równy udział kobiet i mężczyzn na wszystkich poziomach podejmowania decyzji w lokalnych, regionalnych, krajowych i międzynarodowych instytucjach oraz mechanizmach działających na rzecz zapobiegania konfliktom i rozwiązywania ich, w tym w pokojowych negocjacjach i demokratyzacji społeczeństw po konfliktach;
4. zapewniły kobietom i mężczyznom reprezentującym wszystkie sfery społeczeństwa uczestnictwo w zapobiegania konfliktom, rozwiązywania ich I budowania pokoju;
5. skutecznie ścigały i karały związane z płcią zbrodnie, popełniane podczas konfliktów i później, a także tworzyły mechanizmy zapobiegania takim zbrodniom;
6. poinformowały o tym zaleceniu wszystkie krajowe instytucje polityczne oraz organizacje międzynarodowe;
7. przyjęły i wprowadziły w życie środki opisane w Dodatku do tego zalecenia;
8. nadzorowały i oceniały postęp, do jakiego dochodzi w wyniku przyjęcia tego zalecenia oraz powiadamiały kompetentne komitety kierownicze, a szczególnie Komitet do spraw Równości Szans Kobiet i Mężczyzn (CDEG) o podjętych środkach i osiągniętym postępie na tym polu.
Dodatek do Zalecenia
Ogólne środki
Struktura i polityka prawna
1. Zagwarantować kobietom ochronę oraz poszanowanie praw człowieka w okresie poprzedzającym konflikty, podczas ich trwania i później.
2. Zagwarantować, że dziewczęta i chłopcy będą chronieni zgodnie z ich specyficznymi potrzebami, brać pod uwagę ich interesy i zapewnić, aby nie byli wykorzystywani w żaden sposób. Dziewczęta i chłopcy muszą być chronieni, aby nie stali się ofiarami handlu ludźmi i nie mogą być werbowani jako dzieci żołnierze i/albo wykorzystywani jako seksualni niewolnicy.
3. Wprowadzić w krajowym prawodawstwie takie postanowienia, które pozwolą ścigać sprawców związanej z płcią przemocy, w tym przemocy domowej, jak o tym mówi Zalecenie Rec(2002)5 Komitetu Ministrów dla państw członkowskich o ochronie kobiet przeciwko przemocy.
4. Wzmóc wysiłki na rzecz wprowadzenia w życie Rezolucji 1325 (2000) Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa, m.in. poprzez wypracowanie takich środków jak narodowe plany działania, przydzielanie funduszy i określanie odpowiedzialności za wprowadzanie tego w życie.
5. Działać na rzecz wymiany dobrych praktyk między państwami członkowskimi w odniesieniu do roli kobiet I mężczyzn w zapobieganiu konfliktom, rozwiązywaniu ich I budowaniu pokoju.
Strategia postawienia w centralnym miejscu problematyki płci
6. Ustanowić mechanizmy wzmacniające centralne miejsce płci we wszystkich procesach zapobiegania konfliktom, rozwiązywania ich i budowania pokoju oraz zastosować środki angażujące zarówno kobiety jak i mężczyzn w te wszystkie procesy.
7. Badać wykorzystywanie związanego ze sprawami płci budżetu w zapobieganiu konfliktom, rozwiązywaniu ich i budowaniu pokoju, aby zapewnić skuteczniejsze wykorzystywanie zasobów finansowych.
8. Włączać perspektywy płci w procesy rekrutacyjne międzynarodowego personelu oraz w szkolenie personelu uczestniczącego w misjach zapobiegania konfliktom, rozwiązywania ich i budowania pokoju.
9. Publikować regularnie gromadzone dane i statystyki na temat udziału kobiet i mężczyzn w zapobieganiu konfliktom, rozwiązywaniu ich i budowaniu pokoju oraz nadzorować postęp w tej dziedzinie.
Edukacja
10. Wprowadzać do programów szkolnych i rozwijać edukację w zakresie praw człowieka, w tym równości płci, usuwać z programów szkolnych, podręczników i materiałów edukacyjnych na wszystkich poziomach edukacji dotyczące płci stereotypy.
11. Zapewnić, aby istniały odpowiednie systemy, gwarantujące edukację dzieci w konfliktowych, pokonfliktowych i niebezpiecznych sytuacjach.
12. Wspierać i/lub organizować uwrażliwione na płeć pokojowe badania w programach wyższych uczelni.
Organizacje pozarządowe i społeczeństwo obywatelskie
13. Uznawać decydującą rolę społeczeństwa obywatelskiego i wspierać jego działania dla zapobiegania konfliktom, rozwiązywania ich i budowania pokoju tak, aby ustanowić trwały pokój, a także przydzielać fundusze na rozwój modeli zapobiegania konfliktom i rozwiązywania ich bez użycia przemocy.
14. Promować tworzenie międzynarodowych sieci kobiet, które doświadczyły konfliktów i/lub były zaangażowane w inicjatywy na rzecz budowania pokoju, w celu zbierania przykładów dobrych praktyk.
15. Włączać młodych ludzi, dziewczęta i chłopców w zapobieganie konfliktom, rozwiązywanie ich, budowanie pokoju, odnowę społeczeństwa po konfliktach, a także w tworzenie i rozwój skutecznych procesów komunikacyjnych.
Media
16. Zachęcać media, aby:
• przedstawiały najrozmaitsze role, jakie kobiety I mężczyźni odgrywają w konflikcie;
• unikały stereotypowego przedstawiania i nie ukazywały stale kobiet jako ofiary, a mężczyzn jako napastników;
• promowały badania medialnych relacji dotyczących kobiet i kobiecych inicjatyw w zakresie zapobiegania konfliktom, ich rozwiązywania i budowania pokoju;
• uczestniczyły w publicznej debacie na ten temat zarówno w miastach jak i w obszarach wiejskich;
• promowały programy edukacyjne w telewizji, w radiu i w Internecie, dotyczące różnych ról, jakie kobiety i mężczyźni odgrywają w zapobieganiu konfliktom, ich rozwiązywaniu i budowaniu pokoju (…)
Zobacz też teksty pozostałych autorów:
Sebastian Duda , Feminizujące katoliczki
Paweł Dybel , Matki, żony, kapłanki
Elżbieta Radziszewska , Jaśniejsza strona Polski
Anna Karoń-Ostrowska,Kobiety i mężczyźni – w zaklętym kręgu inności
Katarzyna Pająk, Kobieta i mężczyzna jako temat mitologiczny