Rewolucja moralna? Tak. Zaczynamy od siebie
Przypatrując się sytuacji społeczno-politycznej w Polsce można dojść często do jednego wniosku: w naszym kraju jesteśmy świadkami wyraźnego kryzysu moralnego i ideowego. Partyjne przepychanki, walka sprzecznych interesów, doraźność celów, brak szerszych horyzontów, słabość elit, nikłe zaangażowanie społeczne większości Polaków, pogoń za sukcesem kosztem drugich, powiększające się strefy ubóstwa, narzekanie i bezmiar życzeniowego myślenia, prymat pieniądza nad człowiekiem. Co rusz niektórzy politycy i ośrodki opiniotwórcze wieszczą, że Polska potrzebuje prawdziwego zrywu, nie tyle czegoś jednorazowego – jak w przypadku śmierci Jana Pawła II – ale trwałej i gruntownej odnowy.
Jednakże, aby tak się stało najpierw musimy sobie uświadomić, że to, co nazywamy Polską nie jest jakimś abstrakcyjnym tworem. Naszą Ojczyznę tworzą ludzie z krwi i kości, słowem konkretne osoby. Przemiana społeczeństwa dokonuje się więc dwutorowo: należy zmieniać wadliwe struktury, zwalczać panoszące się nadużycia, wspierać jednostki i grupy w rozwoju różnorakich inicjatyw, lecz z drugiej strony wszystkie te zabiegi będą skazane na niepowodzenie, jeśli wraz z nimi nie nastąpi wysiłek osobistej przemiany każdego z nas.
Prezentując na Tezeuszu książkę krakowskiego filozofa Jacka Filka, wychodzimy z założenia, że motorem autentycznej przemiany ludzkiego serca jest pytanie o moralną jakość naszego życia. Zdaniem Filka ta jakość kształtuje się i rośnie w oparciu o trzy podstawowe zasady: podejmowanie ciągłej refleksji etycznej, a więc jak dobrze żyć, sukcesywne przybliżanie się w swoich wyborach i ocenach ku Dobru, pogłębianie zdolności do prawdziwie osobowego spotkania i odkrywanie w nim wiążącej nas odpowiedzialności. Dojrzałość etyczną i osobową człowieka znamionuje bowiem wzrastające poczucie odpowiedzialności za drugich. Tej odpowiedzialności w ostatecznym rozrachunku nie da się uzasadnić, jeśli zaprzeczymy, że rzeczywistość, w jakiej wzrastamy do pełni człowieczeństwa, przenika ogarniające nas wszystkich Dobro. Tylko Dobro jest w stanie nadać właściwy kształt naszym relacjom. Im bardziej konkretnie zakorzeni się w naszej pracy, relacjach, rodzinie, studiach, odpoczynku, tym intensywniejsza będzie nasza świadomość współodpowiedzialności za innych, potrzeba duchowej twórczości, mniejsza podatność na różne moralne kompromisy, większa wrażliwość na osobowy wymiar człowieka, zauważanie społecznych skutków osobistych zaniedbań i etycznych uników, odważne podejmowanie rozlicznych wyzwań, tak aby z każdej sytuacji wyjść z twarzą.
Życie codzienne pokazuje, że dzisiaj wcale nie jest łatwo rzeczywiście spotkać się z drugim człowiekiem. Z braku czasu, znacznego zaabsorbowania tysiącznymi troskami czy wskutek zalewu powierzchowności ograniczamy się niejednokrotnie do przelotnych, niezobowiązujących relacji. Także media, promujące częstokroć kulturę człowieka „skomercjalizowanego” i „uprzedmiotowionego” nie sprzyjają odkryciu w Drugim najpierw kogoś, kto staje przede mną jako dar. Jeśli już można upatrywać w czymś istotnego źródła wielu ludzkich kryzysów, także tych w wymiarze społecznym, to trzeba najpierw wskazać na spłaszczenie międzyosobowego spotkania. Aby spotkanie stało się wydarzeniem, a więc przestrzenią obdarowania, w człowieku trzeba dostrzec osobę, za którą ponoszę odpowiedzialność.
Profesor Filek dzieli się w swoich esejach twórczym poszukiwaniem człowieka niewierzącego, który jednak, wbrew pozorom, w wielu rozstrzygnięciach zbliża się do tradycji chrześcijańskiej. Dla wielu wierzących może to być ciekawe doświadczenie tego, co głęboka myśl filozoficzna może wnieść do rozumienia rzeczywistości, inspirowanego duchem wiary.
Refleksje Jacka Filka, ustosunkowującego się do wielu ważkich problemów z pogranicza etyki, filozofii i zwykłych problemów egzystencjalnych, trapiących każdego człowieka, pozwalają zadać sobie kilka fundamentalnych pytań, które mogą wzniecić w nas prawdziwą rewolucję moralną, czy po prostu pobudzić do głębszej refleksji nad nurtującym nas problemem etycznym.
Ten namysł pragniemy podjąć najpierw my sami, jako uczestnicy Wspólnoty Tezeusza, a ufamy, że niejedna myśl zainspiruje także naszych Czytelników. Zachęcamy do codziennej lektury i osobistej refleksji. Przez najbliższe tygodnie, co dwa dni zamieszczać będziemy kolejny rozdział z książki Jacka Filka. Do nich dołączymy inne teksty zbieżne tematycznie. Będziemy się także starali dzielić naszymi przemyśleniami na Forum, do czego zapraszamy także wszystkich naszych Gości. Stworzyliśmy także możliwość internetowego zakupu całej pozycji dla tych, którzy pragną otrzymać ją w całości.
Chcesz kupić książkę, zajrzyj do naszej księgarni
Rozmowy z Filkiem
Wspólnota Tezeusz
